پلیمر - پژوهشکده تحقیقات پیشرفته مهندسی شیمی
مرکز پژوهشی پلیمر
مقدمه
مهندسی پلیمر به‌عنوان یک رشته پایین دستی مرتبط با صنایع نفت همواره نقشی بسیار مهم در ایجاد ارزش افزوده بر محصولات نفتی به عهده داشته و متعاقبا علاوه بر تکمیل چرخه استفاده حداکثری از این منابع یکی از ابزارهای مهم جهت توسعه و ایجاد محصولات پلیمری جدید متناسب با نیازهای عام و خاص به شمار می‌رود.
شاخه‌های کاربردی مهندسی پلیمر
- مهندسی صنایع پلیمر: شکل‌دهی، فراورش، بهبود خواص فیزیکی و مکانیکی، بررسی و پیش بینی رفتار مواد پلیمری در حالات مذاب و جامد، فرایندپذیری، اختلاط، تولید کامپوزیت‌ها و نانوکامپوزیت‌های دارای خواص مطلوب، بررسی مورفولوژی و ریزساختار و تاثیر آنها بر ویژگی‌های محصول نهایی، طراحی قالب، بررسی خواص طولانی مدت محصولات پلیمری و غیره از جمله زمینه‌های مورد بررسی در این گرایش بخصوص هستند. بدون شک ایجاد شرایط فرایندی مناسب جهت تولید محصول مطلوب و سازگار با محیط سرویس‌دهی یکی از اهداف اصلی تمامی علوم مهندسی به‌شمار می‌رود و این امر در مواد پلیمری به عهده مهندسین دارای گرایش صنایع پلیمر است. اساسا، شناسایی پارامترهای محیطی تاثیرگذار و ایجاد ارتباط بین آنها با پارامترهای فرایندی، یکی از مهمترین عوامل در طراحی قطعات و لوازم پلیمری به شمار می‌رود و این مهم نیازمند وجود دانش و شناخت کامل در مورد ویژگی‌های فیزیکی/مکانیکی مواد پلیمری و مسیرهای ممکن جهت ارتقای سیستم‌های پلیمری است. استفاده از ابزارهای محاسباتی و شبیه‌سازی نیز در زمره توانایی‌های مهندسین صنایع پلیمر قرارگرفته که امکان پیش‌بینی و تحلیل ویژگی‌های رفتاری و عملکردی محصولات پلیمری را فراهم می‌سازند.
- مهندسی پلیمریزاسیون: ایجاد شرایط فرایندی مناسب جهت واکنش مواد اولیه و تولید زنجیره‌های پلیمری از جمله ضرورت‌های اولیه در شکل‌گیری صنعت پلیمر است. از طرف دیگر با توجه به تاثیر بسیار زیاد ریزساختارهای مولکولی در خواص نهایی محصول تولید شده، لزوم شناخت و توانایی کنترل پارامترهای دخیل در شکل‌گیری ماهیت زنجیره پلیمری امری بدیهی است. در همین راستا، مهندسین فعال در شاخه مهندسی پلیمریزاسیون به ارائه راهکارهای مناسب برای ایجاد ریز ساختارهای مطلوب از طریق طراحی کاتالیزور و تجهیزات ویژه می‌پردازند. علاوه بر این، مدلسازی واکنش‌های پلیمریزاسیونی به عنوان یک ابزار بسیار کاربردی و البته پیچیده جهت بررسی فرایند شکل‌گیری و تولید زنجیره‌های پلیمری در این گرایش مطرح است.
- بایوپلیمرها: سازگاری برخی از مواد پلیمری با ویژگی‌های زیستی بدن انسان به همراه خواص فیزیکی و مکانیکی منحصر به فرد آنها همواره این دسته از مواد را به عنوان یک گزینه مناسب برای استفاده در سیستم‌های دارو رسانی، تولید اعضای مصنوعی و ... مطرح کرده است. امروزه تحقیقات بسیار وسیعی در زمینه توسعه مکانیزم‌های دارو رسانی پلیمری ، داربست‌های ویژه جهت کاشت سه بعدی سلول‌های بنیادی، تکنولوژی تولید زخم‌پوش‌ها و پوست مصنوعی، مواد دندانی و غیره در حال انجام است و متعاقبا توجه ویژه به این مسیر امکان ایجاد ارتباط قوی با مراکز صنعتی ویژه را فراهم می‌سازد. شایان ذکر است که با توجه به پیشینه گروه مهندسی شیمی دانشگاه رازی در زمینه بایوتکنولوژی بسترهای اولیه جهت شروع فعالیت مرکز تحقیقات پلیمر در زمینه بایوپلیمرها فراهم است.
اهمیت ایجاد مرکز پژوهشی پلیمر
با توجه به وجود زیرساخت‌های مناسب و زمینه‌های صنعتی مرتبط با شاخه‌های مختلف رشته مهندسی پلیمر در استان کرمانشاه، ایجاد و گسترش مرکز تحقیقات پلیمر در دانشگاه رازی امری بسیار مهم و تضمین کننده ارتباط بیش از پیش صنعت و دانشگاه است. امروزه در کشور لزوم هم‌راستایی تحقیقات علمی با محورهای صنعتی اهمیتی بیش از گذشته داشته و ایجاد نگرش‌ها و بسترهای نوین جهت تلاقی اهداف این دو جبهه تاثیرگذار در اقتصاد کشور را امری ضروری می‌نمایاند. قابلیت‌های رشته مهندسی پلیمر در ایجاد پشتوانه علمی برای صنعت، این شاخه از علوم مهندسی را در مرکز توجه بسیاری از کشورهای صنعتی جهان قرار داده است و این امر موید توانایی مهندسین پلیمر در راستای ارتقای سطح کیفی و عملکرد صنایع داخلی مرتبط است.
اهداف مرکز پژوهشی پلیمر
بر همین اساس فعالیت در زمینه‌هایی چون طراحی و ساخت داربست‌های زیست‌سازگار، تولید پلیمرهای زیستی، شبیه‌سازی و مدلسازی خواص فیزیکی/مکانیکی سیستم‌های پلیمری، تولید کامپوزیت‌ها و نانوکامپوزیت‌ها، مهندسی ریزساختار مولکول‌های پلیمری، طراحی و بهبود عملکرد کاتالیست‌های مورد استفاده برای تولید پلیمرهای پر مصرف و ... با استعانت از نیروهای متخصص دانشگاهی از جمله اهداف اصلی در مرکز پلیمر پژوهشکده تحقیقات پیشرفته مهندسی شیمی دانشگاه رازی خواهند بود.
اعضای هیات علمی مرکز پژوهشی پلیمر
- دکتر لاله رجبی، دانشیار تکنولوژی پلیمر، دانشگاه رازی
- دکتر مهدی پورعبدالله، استادیار مهندسی پلیمر، دانشگاه رازی
- دکتر اسماعیل شریف‌زاده، استادیار مهندسی پلیمر، دانشگاه رازی
- دکتر مجید صفاجو جهانخانملو، استادیار مهندسی پلیمر، دانشگاه محقق اردبیلی (عضو افتخاری)
- دکتر مهدی وفائیان، دکتری مهندسی پلیمر، عضو هیأت تحریریه مجله Iranian Polymer Journal، دارای سابقه تحقیقات چندین ساله در زمینه پلیمر(عضو افتخاری)
- دکتر محمدحسین مهرآراد، کارشناس‌ارشد شیمی و پلیمر خودکفایی کالا، امور تخصصی بازرگانی شرکت ملی گاز ایران (عضو افتخاری)
- دکتر افشین ملکی، دکتری مهندسی پلیمر، مدیرعامل شرکت کیمیا پوشش (عضو افتخاری)
- دکتر گلشن مرادی، دکتری مهندسی شیمی، فارغ‌التحصیل برتر دانشگاه رازی در شاخه پلیمر